Fitness, condooms, een soa-preventieconsult,vaccinaties en malariapillen voor buitenlandreizen: allemaal zaken die voor jongeren belangrijk zijn en die worden vergoed in de aanvullende verzekering. National Academic, de zorgverzekeraar voor ‘studenten’ en ‘hoger opgeleiden’ adverteert ermee.
Een argeloze laagopgeleide chronisch zieke vijftiger met een klein budget die op zoek is naar een goedkope verzekering zal wellicht snel afhaken na het zien van deze aanprijzingen. Hij valt duidelijk niet binnen de doelgroep.
Verzekeraars als National Academic en Promovendum (‘verzekeringen voor hoger opgeleiden’) selecteren zo gezonde groepen mensen waarvan ze verwachten dat die ze weinig zullen kosten. Dit vindt de Consumentenbond een vorm van risico-selectie. De toezichthouder in de zorg, de Nationale Zorgautoriteit (NZa), vindt risicoselectie onwenselijk omdat ons zorgsysteem is gebouwd op solidariteit: degenen met een kleine kans op ziekte betalen evenveel als degenen met een slechte gezondheid.
Alleen selecteren op gezonde groepen ondermijnt dat systeem. Toch selectie De bovengenoemde vijftiger mag zich, net als ieder ander, aanmelden voor de basisverzekering van National Academic of Promovendum. Voor de basisverzekering is risicoselectie verboden en mogen verzekeraars dus niemand weigeren. Maar wil hij nog een aanvullende verzekering afsluiten, dan kunnen er problemen ontstaan. Voor de aanvullende verzekering
mogen verzekeraars namelijk wel eisen stellen. De zorgverzekeraar kan de aanvullende verzekeringen duurder maken voor ouderen of kan medische selectie toepassen. Aan de hand van vragenlijsten over het zorggebruik in het verleden wordt dan bepaald of iemand al dan niet een aanvullende verzekering kan krijgen.
Bijna niemand sluit zijn basisverzekering en aanvullende verzekering af bij verschillende partijen, al kan het wel. Soms betaal je daar zelfs extra voor.
Door reclame op gezonde jongeren of hoger opgeleiden te richten, blijven andere doelgroepen weg van deze verzekeringen.
Cadeaus
Deze manier van marketing staat haaks op het systeem van solidariteit in de zorg, vindt ook hoogleraar gezondheidseconomie Erik Schut van het instituut Beleid & Management Gezondheidszorg (iBMG). ‘Verzekeraars worden in de basisverzekering gecompenseerd voor verzekerden met een slechte gezondheid, maar dit systeem functioneert nog niet goed genoeg. Het is lonend voor verzekeraars om bijvoorbeeld veel hoger opgeleiden in hun bestanden te hebben. Die zijn relatief gezond en het systeem om dit te corrigeren, werkt niet voldoende.’
Andere manieren waarop zorgverzekeraars aan risicoselectie doen, is het weggeven van cadeaus bij het afsluiten van een basisverzekering die vooral op jongeren is gericht: bijvoorbeeld bij VGZ krijg je een iPad of een Xbox One.
Drempels opwerpen
Soms werpen verzekeraars drempels op. Zo is het in oktober 2015 bij Zekur (‘de jongste verzekeraar van Univé’) niet mogelijk om meteen als je online een basisverzekering afsluit je kinderen daarin op te nemen. Daarvoor moet je eerst zelf de verzekering afsluiten en pas daarna kun je een aanmeldformulier van de website downloaden, printen en inscannen of opsturen. Voor ouders betekent dit dus extra rompslomp. ‘Omdat je
je voor deze verzekering alleen via internet kunt inschrijven, wordt ook een grote groep ouderen uitgesloten’, zegt Wim Groot, hoogleraar gezondheidseconomie aan de Maastricht University. Op www.consumentenbond.nl/risicoselectie is te lezen welke zorgverzekeraars zich schuldig maken aan deze vormen van risicoselectie.
Een ander trucje om ouders met jonge kinderen buiten de deur te houden gebruikt Bewuzt. Bij deze online verzekeraar kun je als aanvullende verzekering alleen kiezen voor fysiotherapie, tandarts en buitenland. Ouders kunnen voor hun kinderen ook kiezen uit deze drie aanvullende verzekeringen, maar betalen daar wel voor; terwijl kinderen bij veel verzekeringen gratis aanvullend zijn meeverzekerd. Een beugel wordt niet vergoed door een aanvullende tandartsverzekering, zo laat een medewerker weten. En met het Juliana Kinderziekenhuis heeft Bewuzt geen contract afgesloten, waardoor de zorg daar niet of slechts gedeeltelijk wordt vergoed. Weinig ouders zullen dus een verzekering bij Bewuzt afsluiten.
De gunstigste doelgroepen
Wim Groot ziet ook dat risicoselectie plaatsvindt in bepaalde gebieden van Nederland. Zuid-Limburg bijvoorbeeld is voor verzekeraars voorspelbaar verliesgevend. De bewoners daar hebben een hoog zorgverbruik. Het is voor verzekeraars niet interessant om er klanten te werven. Ze sluiten niemand uit, maar voeren in die gebieden
weinig of geen reclamecampagnes, aldus de hoogleraar. Volgens hem zoeken verzekeraars naar de gunstigste doelgroepen zoals gezonde ouderen en gezonde jongeren.
Kortingen op sportscholen geven, wat veel verzekeraars doen, is een manier om gezonde mensen aan te spreken.
Risicoselectie kan ook plaatsvinden op basis van collectieve verzekeringen. Bijvoorbeeld door collectieve contracten af te sluiten met ambtenaren van ministeries (en hun gezinsleden) of met chronisch zieken die zijn aangesloten bij patiëntenverenigingen. Zij krijgen dan korting op hun basis- en aanvullende verzekering. Patiënten die dezelfde aandoening hebben, maar geen lid zijn, krijgen deze korting niet. Erik Schut vraagt zich af of álle patiëntenverenigingen even gemakkelijk in aanmerking komen voor een collectiviteitskorting.
Overigens hoeft risicoselectie volgens hem niet per se slecht te zijn. Als een verzekeraar de zorg voor een
bepaalde groep goed heeft geregeld tegen een aantrekkelijke prijs, kan dat kostenbesparend werken. Het mag alleen niet aantrekkelijk worden om bepaalde patiëntengroepen buiten de deur te houden. <<
Solidariteit
De NZa heeft de zorgverzekeraars en de brancheorganisatie eind 2014 al laten weten dat risicoselectie ongewenst
is. De Consumentenbond constateert dat risicoselectie nog volop plaatsvindt en is dan ook van mening dat de NZa moet optreden tegen zorgverzekeraars die selecteren aan de poort door cadeautjes weg te geven of die het inschrijven voor verschillende groepen niet gelijk laten verlopen. Ook reclames waarin gesuggereerd wordt dat bepaalde zorgverzekeringen alleen voor specifieke doelgroepen zijn, moet de NZa aanpakken. Dit soort calculerend gedrag van verzekeraars past volgens de Consumentenbond niet in een solidair stelsel.
Opgelet!
• Laat u niet afschrikken door de reclame van verzekeraars voor hoger opgeleiden. In de basisverzekering mag niemand geweigerd worden, ook al heeft u geen enkele opleiding.
• Wilt u een goedkope budgetzorgverzekering nemen, controleer dan goed of u in ieder ziekenhuis terechtkunt. Vaak hebben de budgetpolissen maar beperkte contracten met zorgverleners afgesloten.
• Bekijk ook hoelang u vastzit aan een verzekeraar die u lokt met mooie cadeaus. Als tussentijds de premies omhooggaan, kunt u vaak alleen overstappen als u een deel van het cadeau terugbetaalt.
|
